Shiraz en het groene noorden

Ik vervolg mijn reis. Na Isfehan, is de volgende stop de woestijnstad Yazd, 6 uur bussen in een luxe touringcar naar het oosten; op naar de woestijn. Hier heb ik een paar uur geslenterd door de oude binnenstad. Lage lemen huizen, door hele smalle straatjes, en heel veel windtorens die 5000 jaar geleden al voor verkoeling zorgden in de hete zomers hier. Vanaf de dakterrassen heb je een mooi uitzicht over de stad met de moskeeën, minaretten en windtorens. En in het watermuseum heb ik gezien hoe ze lang geleden al voor water zorgden hier dmv kilometers lange tunnels in de grond.
Op dat twee tour ik met Gemma, die ik hier toevallig weer tegenkom, en een Frans koppel naar drie bezienswaardigheden ten noorden van Yazd. Vooral Kharanaq, een verlaten lemen stad is erg bijzonder om te zien. In Meybod zien we tientallen mannen op houtvuur en in grote soeppannen eten bereiden. Het koken is een heel spektakel met Iraanse muziek en het schijnt een voorbereiding te zijn op een viering twee dagen later waarbij iedereen samen eet om het einde van Ashura te vieren: het martelaarschap van Imam Hossein.
Een dag later ga ik met Gemma en met Elliot uit Singapore via Persepolis naar Shiraz. Deze 'must- see' opgegraven Perzische nederzetting kunnen we op deze manier mooi meepakken zonder een dag daarvoor speciaal uit te moeten trekken. Gelukkig, want na een 1,5 uur rondlopen hebben we het wel gezien hier.

In Shiraz rijden we door straatjes waarbij ik dacht dat de auto klem zou komen te zitten, maar ik kom uiteindelijk aan bij ‘Taha traditional hostel'. Ik pak meteen een taxi naar de andere kant van de stad omdat ik uitgenodigd ben voor een diner bij Iraniërs thuis. Het koppel dat me in Isfehan had uitgenodigd, was nog steeds even enthousiast. Via whatsapp hadden we contact gehouden. Daar aangekomen wordt ik meteen naar de riante en luxe bovenkamer geleid, welke alleen wordt gebruikt wanneer ze gasten hebben. En voor de gelegenheid hadden ze ook hun dochter, schoonzoon en kleinzoon uitgenodigd. Die waren ook wel nieuwsgierig denk ik. Het was super! De dochter sprak net als de moeder redelijk goed Engels, dus we konden goed buurten. Ze hebben me ongelofelijk verwend met fruit, taart, chai, waarna het eten nog moest beginnen! De hele tafel stond daarna vol met rijst, een soort stoofpot, salade, een gelei drankje, olijven etc.
En dan krijg je bij het weggaan nog een zak appels uit eigen tuin mee voordat je door hen tot in het hostel wordt thuis gebracht. Dat ik zelf wel een taxi terug zou nemen, ging er echt niet in bij hen. De dochter begint met haar man met Franse les volgende week omdat ze naar Canada willen emigreren. Wat ik in ieder geval terug kon doen als bedankje is aanbieden om te blijven mailen als ze wilt, in het Frans, zodat zij, maar ik ook, Frans kunnen oefenen.
Dag 2 in Shiraz struin ik door de stad met de Duitse Helen, en bezoeken we, onder verplichte Engelstalige begeleiding, de Holy Shrine van de stad. Heel indrukwekkend gebouw, waar nu wel wat mensen zijn, maar waar er op het hoogtepunt binnen enkele weken zo'n 20 miljoen bezoekers komen. In een van de zalen kan 20.000 man tegelijkertijd bidden. We bezoeken de grote bazaar, die is er één in elke stad, en 's middags bezoeken we vanuit het hostel met Elliot en de receptioniste Elham de 'Pink Lake'.
Die avond mochten we bij de oom van Elham gaan kijken naar Zurkhaneh; letterlijk vertaald 'house of strenght', een mix van sport, theater en religie. Als oud kampioen in deze hele oude traditionele sport en daardoor hoog gerespecteerd kon hij ervoor zorgen dat we als vrouwen hier binnen mochten. 2,5 uur lang voeren de mannen van alle leeftijden, series van sportieve rituelen uit, welke echt heel zwaar zijn. Dit alles onder luid tromgeroffel, zingen en het voordragen van verzen. Volgens mij zijn er minimaal 200 push ups gepasseerd.
De fanatiekelingen doen dit meerdere keren per week tot elke dag.
De oom brengt ons netjes tot in het hostel thuis, want nee zelf een taxi pakken mag echt niet, en geeft tot slot nog handenvol druiven uit de kofferbak aan ons als kadootje. Terwijl wij juist dankbaar zijn dat we hierbij mochten zijn. Afslaan mag uiteraard niet. Typisch Iran.

Wat ook typisch Iran is, is Tarof, de Iraanse etiquette. Deze beleefdheidsvorm is het tegenovergestelde van de Nederlandse directheid. Veel Iraniërs zullen je eten of drinken aanbieden of je uitnodigen om bij hen thuis te komen. In de regel hoor je als je iets aangeboden wordt altijd in eerste instantie te weigeren, pas na de derde keer kun je het aannemen. Het is een manier is om zowel beleefd als gastvrij te zijn, ook voor mensen die het zich eigenlijk niet kunnen veroorloven. Ik had hier van te voren al wel over gelezen en wist dat ik niet zomaar op een aanbod moest ingaan en dat ze pas als ze blijven aanbieden het echt menen. Toch is het soms moeilijk in te schatten hoe je erop moet reageren. Ook als ik iets aan wilde bieden moest ik het dus meerdere keren aanbieden voordat ze het echt aannamen.

Zondags (voor Iraniërs is dat een dinsdag) pak ik de nachttrein naar Tehran. Terug naar het noorden om daar de laatste week nog door te brengen in een wat groener en koeler gebied. Daar kijk ik nu wel naar uit. Na wat uurtjes treinen stopt deze 20 minuten bij een station zodat passagiers hier kunnen bidden. Dat maak je volgens mij ook alleen in Iran mee. In de restaurantwagon serveren ze, uiteraard, kip met rijst. Alle buitenlanders zitten netjes rond 19.00 uur te eten, en als wij klaar zijn en bijna naar bed gaan, gaan de Iraniërs rond 22.00 uur naar het restaurant. Mooi, dan kan ik mijn bed gauw uitklappen en mezelf installeren terwijl 2 cabine genoten eten. In tegenstelling tot wat ik verwachtte, doen ze hier niet aan gescheiden slaapwagons voor mannen en vrouwen. Hetzelfde geldt in de meeste hostels. In de bussen krijg ik vaak wel een stoel alleen, in plaats van een plek op een tweezitter. Ik slaap best goed in de trein gelukkig. Leuk om dat ook eens meegemaakt te hebben.

In Tehran aangekomen moet ik nu met de metro naar het busstation, en het is helaas spitsuur. Dat betekent hier, heel hard duwen en hopen dat je op die manier jezelf de metro in kunt drukken. Tram 1 mislukte en hebben ik en mijn Franse reisgenoot aan ons voorbij moeten laten gaan. Bij de tweede metro stonden we gelukkig net voor de deur en konden we ons naar binnen persen. Zo sta je dan een minuut of 10 in de metro, met je backpack op je rug, en je moet zorgen dat je niet te ver van de deur verwijderd raakt met het geduw bij een volgende stop anders kom je er weer niet op tijd uit waar je wilt. Ach ja, dat hoort ook bij de Tehraanse ervaring.
Het is eenvoudig om daarna de bus naar Ramsar te vinden, als je deze naam een paar keer zegt in de drukte van chauffeurs op het busstation , is er vanzelf iemand die je begeleid naar het ticketloket en de bus. Om 9 uur ‘s ochtend zit ik al weer netjes in de bus. De komende rit/weg naar het noorden moet een van de 20 mooiste routes zijn in de wereld, aldus mijn 'Lonely planet Iran'.

Inmiddels ben ik een dag verder en was gisteren geweldig. De busrit was inderdaad mooi door hoge bergen met door de herfst verkleurde bomen en door hele smalle doorgangen in de stenen valleien.
Ondertussen waren mijn twee Iraanse buurvrouwen heel nieuwsgierig en boden me continu eten aan om te laten proeven en met hen mee te eten. Voor hen is het heel raar dat een vrouw alleen op reis is in Iran. Are you married? Do you have a husband from Iran?
Single? Dat is hier al helemaal raar op mijn leeftijd. Tijdens mijn reis krijg ik steeds dezelfde vragen: what do you think of Iran? Are you married? Why not? Ja, goede vraag...hier in Iran is dat echt niet normaal. Dus leg dat maar eens uit.

Zes uur later, aangekomen bij 'Ecolodge lodge Gileboom', sluit ik meteen aan bij de wandeling van de eigenaresse met haar drie buurvrouwen. Zo'n 2 uur wandelen we door het groene dorp vol met sinaasappel en kiwibomen....
Deze buurvrouwen spreken geen woord Engels maar zijn nieuwsgierig, de eigenaresse vertaald af en toe wat. Een van de vrouwen zegt dat ze nog nooit alleen ergens heen is gereisd zonder haar man, zelfs niet naar de stad. Ook voor hen is het verrassend om een vrouw alleen te zien reizen. Het feit dat ik geen make up draag is volgens de eigenaresse ook een goed voorbeeld voor hen omdat veel Iraniërs denken dat alle Westerse vrouwen met veel make up bijlopen. Dat is immers wat ze zien op tv. In Iran zijn de meeste vrouwen fors opgemaakt, omdat dat een van de manieren is om zich te kunnen uiten, met de verplichte hoofddoek en verhullende kleding.

Het eten 's avonds in deze lodge is het beste eten wat ik tot nu toe in Iran op heb. Met heel veel groente, en eens een keer geen vlees. Er verblijven drie jonge dames uit Teheran (Shiva, Ziba en Zeyneb) en een Duits stelletje. We eten samen en het is gezellig.
De dag erna gaan we de hele dag op pad in 2 (hele oude) jeeps. We rijden en hobbelen naar een dorp op zo'n 2000 meter hoogte in de bergen; Javaherdasht. We zitten hier boven de wolken. We wandelen wat uren door een schitterend groen landschap dat lijkt op de Alpen (heb ik me laten vertellen). Heerlijk om weer groen te zien. En de lucht is fris en koel, in plaats van droog en zanderig. Het is zelfs koud in de jeep, iets wat ik in de eerste weken nog niet meegemaakt heb in Iran. We eten weer heerlijk bij thuiskomst in de lodge en leren van de eigenaar het bordspel ' corridor'. Een heerlijke dag.
Dag 3 hier hike ik met de Duitse Gregor en de eigenaar 'Ro' een ochtend door de Iraanse jungle. Die hebben ze hier ook! Heerlijk om zo actief te zijn. En de hoofddoek mag gelukkig af als we een eindje het bos in zijn. Na 4 uur flink klimmen en dalen en een verfrissende douche staat de lunch al weer voor ons klaar in de lodge. Ik besluit hier nog maar een dag extra bij te boeken. Vanmiddag lekker lezen en relaxen en dan heb ik morgen nog een hele dag hier.
Op deze laatste dag wandel ik op eigen houtje nog wat in de omliggende dorpen en naar de Caspische zee, relax ik met de Tehranse dames nog wat in de ecolodge, speel ik nog 'corridor' met Ro.
De dag eindigt met een kampvuurtje. De Iraniërs zingen en vragen me daarna om het Nederlandse volkslied te zingen, iik aangeef echt geen liedje uit mijn hoofd te kennen. Ze zijn benieuwd hoe dat klinkt. Na het eerste refrein houdt het voor mij wel op, verder ken ik het niet. En uitleggen waar het over gaat valt ook niet mee. De tekst slaat nergens op. Helaas was het vuur bijna uit en gingen we slapen. Ik begon er net lekker in te komen en had de lyrics van 'I would stay' er al bijgezocht. Misschien maar goed ook dat ze dat bespaard is gebleven.
's Morgens vroeg pak ik een taxi naar de bushalte en wordt er ter afscheid volgens goed gebruik wat water achter me aan besprenkeld. Voor goed geluk, als ik het goed begrepen heb.

Na de busrit struin ik zo'n uur tevergeefs te voet door Tehran, omdat ik de verkeerde locatie volgde op Maps. Dat scheen de oude locatie van het hostel te zijn. Heel handig... Maar daardoor ontdek ik wel een heel hip theehuis waar ik later nog eens keer extra terugkom voor goede cake en thee. Ik slaap mijn laatste nacht in Iran weer in hetzelfde hostel als de allereerste nacht: Iran Cozy Hostel, met zo'n lieve eigenaren! Het toeval wil dat ik weer met hetzelfde meisje op de kamer lig, als die eerste nacht. Dat soort dingen gebeuren nu altijd op reis. Het is een klein 'backpackers' wereldje. ' avonds wandel ik nog even naar Iran Artist café, in een park waar jongeren volop tafeltennissen, basketballen, rollerskaten etc. Het is hier vrijdagavond, wat voor de Iraniërs de laatste avond van hun weekend is.
De laatste dag is het tijd om eindelijk te shoppen in de grote bazaar van Tehran. Daar heb ik uren doorheen gestruind en Said, een behulpzame jonge Iraniër, heeft me een tijdje van hot naar her geloodst in dit doolhof om te vinden wat ik wilde. De laatste uurtjes verblijf ik in het hostel met de eigenaren en andere reizigers. Na deze dag, om middernacht, is dat toch echt tijd om de taxi te nemen naar het vliegveld en zit deze mooie, verrassende, interessante en diverse reis er op.

Terug naar Nederland nu, waar ik zal gaan starten met een opleiding tot reisbegeleider. Daar ga ik de komende maanden vol voor en dan hoop ik volgend jaar weer wat mooie reizen te gaan maken; voor mijn werk of privé...